Svjetski dan pizze obilježava se 9. veljače. Prije nego što zasučemo rukave i 'bacimo' se na njezino spravljanje, odlučili smo je malo bolje upoznati.

Još od davnima, u doba starih Egipćana, Grka i Rimljana, spravljala su se jela slična pizzi. Bile su to začinjene pogače koje su više nalikovale na današnje focaccie. Laički rečeno, bio je to plosnati kruh koji se pekao ispod užarenog kamena, a koji se premazivao uljem u koje su se dodavali začini.

Pizzu koja je danas najpoznatija - onu s rajčicom, prvi su počeli pripremati Napolitanci. Vjeruje se da je to bilo krajem 18., početkom 19. stoljeća.

Hrana za siromašne

Isprva je pizza bila hrana za one slabijeg imovinskog statusa. Jeli su je najniži društveni slojevi koji su je kupovali od uličnih prodavača, budući da je bila pristupačno i praktično jelo koje se moglo konzumirati „s nogu“ - što je njima bila prednost, jer osim manjka novca, mnogo su vremena provodili na ulicama. Oni bogatiji su na pizzu gledali s gnušanjem.

Poželjeno jelo i za one bogatije pizza je postala tek kada ju je popularizirala talijanska kraljica Margherita. Prema predaji, kraljica je tijekom jedne posjete Napulju bila zasićena visokom gastronomijom i željela je kušati tzv. običnu hranu. Poslužili su joj pizzu s rajčicom, mozzarellom i bosiljkom, koja joj se jako svidjela. Pizza je stoga i nazvana po kraljici. Pizza Margherita se nakon toga brzo počela spravljati po cijeloj Italiji, a nakon Drugog svjetskog rata i mnogo dalje. Mnogima je tako danas poznatija pizza Margherita, nego kraljica Margherita!

Pizza je danas simbol talijanske kuhinje i predstavlja jedno od globalno najpoznatijih jela. Od svojih početaka do danas, pizza je doživjela mnoge varijacije koje se najčešće odnose na različite nadjeve koji, ovisno o podneblju, uglavnom sadrže omiljene namirnice lokalnog stanovništva.

Od Margherite do pizza nezamislivih kombinacija

U Australiji se pizze često obogaćuju ananasom, u Japanu lignjama i majonezom, u Meksiku grahom i avokadom, a u SAD-u raznim prerađevinama crvenog mesa.

Osim sastojaka, pizze se razlikuju i oblikom te debljinom tijesta. Tako je sicilijanska pizza poznata je po nešto debljoj kori, Calzone pak predstavlja tzv. preklopljenu pizzu, Stromboli roladu od pizze, a Vesuvio i pizzolu su one pizze kod kojih se tijesto nalazi i na dnu i na vrhu. A vjerojatno najbogatija je američka Chicago deep-dish pizza - nalikuje više na pitu i sadrži obilnu količinu nadjeva.

Upravo zbog tih "varijaca na temu", mnogi pravim pizzama nazivaju samo one izvorne napuljske – Margheritu i Marinaru, koje su u EU i zaštićene kao izvorne talijanske pizze. Za razliku od Margherite koja u nadjevu sadrži rajčicu, mozzarellu i začine, Marinara sadrži samo rajčicu, maslinovo ulje, češnjak i origano.

Danas se u Italiji, osim napuljskih pizza, na menijima često nalazi i pizza Romana koja uz rajčicu i sir sadrži i slane inćune, zatim pizza Pugliese koja sadrži rajčicu, sir i luk te pizza Quattro formaggi koja sadrži 4 različite vrste sira: najčešće mozzarellu, gorgonzolu, neku vrstu polutvrdog te tvrdog sira.

Kod nas je pak najpoznatija pizza Capricciosa, tzv. miješana pizza koja sadrži rajčicu, sir, gljive i šunku, a koja u Italiji obavezno dolazi oplemenjena artičokom.

Kao posebna vrsta mogla bi se izdvojiti i pizza Caprese koja se ne peče s nadjevom, već se na pečeno tijesto samo poslaže narezana svježa rajčica, mozzarella i bosiljak te se doda malo maslinovog ulja.

U Italiji su popularne postale i tzv. bijele pizze koje ne sadrže umak od rajčice, a u mnogim varijantama ni sir. One su posebno ukusne ako se posluže uz pršut, smokve i rikulu.

Kombinacije su zaista brojne pa ćete tako danas lako pronaći i recept za pizzu s janjetinom, slanutkom i egzotičnim začinima, za pizzu s kozicama u omotaču od pršuta i pestom ili pak za bijelu pizzu s brokulom.